İZMİR SINAV KOLEJLERİ EKO-OKULLAR PROGRAMI 2023
İzmir Sınav Kolejlerinin Eko-Okul programı kapsamında öğrencilerimiz geçtiğimiz yıllarda çevresel sürdürülebilirlik için bir eğitimden geçirildi.
İzmir Sınav’lı öğrencilerimiz 2019-2021 yılları arasında dünyanın en büyük küresel sürdürülebilir okul programı olan Eko-Okul projesi için çalışarak iki yıl geçerli olan “Yeşil Bayrak” ödülünü kazandı.
Bu yıl yeniden Eko-Okullar programına dahil olduk ve çevre bilinci için etkili bir şekilde gerekli konuları işleyeceğiz. Çevre duyarlılığını sağlamak amacıyla okullarımızda çeşitli araştırmalar ve kamuoyu yoklaması yaptık. Çevreci yaşam anketimiz bu noktada bize çok detaylı sonuçlar çıkardı.
Bu sonuçlar doğrultusunda Çevreci Yaşam Manifesto’ muzu hazırladık. Eko-Okul programı sayesinde çevreye duyarlı yaşam uygulamalarını okullarımızda daha görünür ve kalıcı kılmayı planlıyoruz.
Çevreci Yaşam Anketi sonuçları
Tükenmekte olan su kaynaklarını, iklim değişimlerini, eriyen buzulları, kirlenen havayı, yanan ormanları, yok olan canlı türlerini kendine mesele edinmiş İzmir Sınavlı öğrenci ve öğretmenler olarak insanların doğa üzerindeki olumsuz etkilerini tersine çevirmek için elimizden gelen çabayı gösteriyoruz. Çok iyi biliyoruz ki çevresel sürdürülebilirlik adına ters giden ne varsa hepsini düzeltebilecek olan yine bizleriz. Dünyamızın geleceğini bugünden alacağımız kararlarla bizler belirleyeceğiz. Günlük yaşamlarımızda atabileceğimiz basit adımlarla çevresel sürdürülebilirliğe büyük katkıda bulunabiliriz. Ancak çevremizdeki herkesin bu farkındalığa sahip olmadığını üzülerek gözlemlemekteyiz. Yaptığımız anket sonuçları da bu gözlemimizi rakamlarla ortaya koyuyor.
Geri dönüşüm eğilimleri
12 – 23 Ekim 2023 tarihlerinde örneklem yöntemiyle yaptığımız 2 bin 500 kişilik ankete katılanların yarısından fazlası evlerindeki geri dönüştürülebilir plastik, cam, karton gibi atıkları geri dönüşüme kazandırmadığını belirtti. Katılımcıların yüzde 42,4’ü geri dönüştürülebilir atıkları çöp olmaktan kurtarırken, yüzde 21,2’si doğrudan çöpe attığını, yüzde 36,4’ü ise nereye vereceğini bilmediğinden ya da yakınında geri dönüşüm kutusu bulunmadığından mecburen çöpe attığını söyledi. Atık pillerde durum biraz daha pozitifti; yüzde 70,4’lük kesim atık pil kutularını kullanırken, katılımcıların yüzde 14’ü doğrudan çöpe attığını, yüzde 15,6’sı ise nereye vereceğini bilemediği ya da yakınında atık pil kutusu bulunmadığı için çöpe attığını belirtti.
Ankette tespit ettiğimiz önemli bir farkındalık eksikliği de atık yağlar konusunda oldu. Bitkisel ve hayvansal yağlar atık su kirliliğinin yüzde 25’ini oluşturuyor. Bir litre kullanılmış yağ, 1 milyon litre içme suyunu, yani 15 kişinin bir yıllık suyunu içilmez hâle getiriyor. Durum böyleyken anket katılımcılarının sadece yüzde 36,4’ü atık yağlarını lavabo ya da çöp yerine atık yağ kumbaralarına döküyor. Yüzde 29,2’si doğrudan lavaboya / çöpe dökmeyi tercih ederken yüzde 34,4’ü nereye vereceğini bilemediği için mecburen çöpe attığını söylüyor. Ankete katılanların yüzde 34’ü evine en yakın geri dönüşüm kutusunun nerede olduğundan bihaber.
Plastik poşet kullanım eğilimleri
Anketimizde katılımcıların plastik poşet kullanım sıklığını da sorguladık. Buna göre yüzde 52 arada sırada, yüzde 44,4 çok sık plastik poşet kullanıyor. Neredeyse hiç kullanmayanların oranı ise yüzde 3,6. Oysa katılımcıların yüzde 88,8’i plastik poşet yerine kullanabileceği bir bez çanta ya da fileye sahip olduğunu söylüyor. Buradan plastik poşet yerine bez çanta ya da file kullanımının henüz bir alışkanlığa dönüşmediğini anlıyoruz.
Çevre dostu ürün kullanım eğilimleri
Katılımcıların yüzde 63,6’sı aldığı ürünlerde çevre dostu etiketi olup olmadığına “bazen” dikkat ederken yüzde 26’sı “hiç” dikkat etmediğini söyledi. Durum elektronik eşya alışverişlerinde tam tersi. Elektronik eşya alırken enerji verimliliği yüksek (A+++) özelliğini “sürekli” arayanların oranı yüzde 73,6. Bununla birlikte modem, televizyon, bilgisayar gibi cihazları kullanmadığı zamanlarda fişten çekerek elektrik tasarrufu yapabilenlerin oranı yüzde 48 iken, stand-by modunda bırakıp elektrik israfı yapanların oranı yüzde 38,4 ve bu duruma hiç dikkat etmeyenlerin oranı ise yüzde 13,6 olarak kayda geçti.
Su tüketimi eğilimleri
Katılımcılar arasında dışarıda su tüketimi için yanında matara bulunduranların oranı sadece yüzde 8,4 olarak tespit edilirken plastik pet şişe kullananların oranı yüzde 52,4 olarak kayda geçti. Çevresel sürdürülebilirlik açısından anketin en sevindirici tespiti ise diş fırçaladığı süre boyunca musluğunu kapalı tutanların oranının yüzde 96,4 olması idi. Bir diğer sevindirici tespit; çamaşır / bulaşık makinesini tam dolu olduğunda çalıştıranların oranının yüzde 93,6’ya denk gelmesi idi.
Olumlu tarafın ağır bastığı bir başka tespit ise şu oldu: Katılımcıların yüzde 66,4’ü meyve ve sebzeleri bir kapta beklettikten sonra yıkayarak su tasarrufu yaparken yüzde 33,6’sı tamamen akan suda yıkadığını bildirdi. Öte yandan tasarruflu sifon kullananların oranı yüzde 53,2 olurken; kullanmayanların oranı yüzde 35,6, bu konuya dikkat etmemiş olanların oranı ise yüzde 11,2 şeklinde tespit edildi.
Su tüketimi eğilimlerine baktığımızda dikkat çeken bir madde duşa girmek için suyun ısınmasını beklerken boşa akmasına izin verenlerin oranının yüzde 53,6 olması. Katılımcıların yarısından fazlası sadece duşa girmek için suyun ısınmasını bekledikleri sürede boşa akan suyu kullanıma kazandırsa bile çok büyük bir adım atabileceğimizi gördük. Ayrıca oto yıkamada hala yüzde 36’lık kesimin suyla yıkamayı tercih ettiğini, basınçlı sistem kullanımının yüzde 58,4’e ulaştığını, sudan en yüksek tasarrufu sağlayan buharlı sistem kullanımının ise yüzde 5,6’da kaldığını tespit ettik.
Eski eşyaları değerlendirme eğilimleri
Anketimizde son olarak katılımcıların eski eşyalarını nasıl değerlendirdiklerini inceledik. Eski giysilerden çanta yapmak, kaplardan saksı / kalemlik yapmak gibi ileri dönüşüme yönelik faaliyetlerde bulunanların oranı yüzde 48,8 iken bunu hiç denemeyenlerin oranı yüzde 42,4. Şimdiye dek hiç ikinci el eşya alışverişi yapmamış olanların oranı yüzde 53,2. Artık kullanmak istemediği eşyaları bağışlayanların oranı yüzde 76,4, bu eşyaları satanların oranı ise yüzde 14.
Çevreci Yaşam Manifestomuz
12 – 23 Ekim 2023 tarihlerinde örneklem yöntemiyle yaptığımız 2 bin 500 kişilik anket, katılanların yüzde 80’inden fazlasının çevreci bir yaşam sürmediğini ortaya koydu. Anket sonuçları, çevresel sürdürülebilirlik ve doğaya olan olumsuz etkilerimizi en aza indirgeme konusundaki sorumluluğumuzu bir kat daha pekiştirerek bizi harekete geçirdi. Düşünün ki sadece geri dönüştürülebilir karton, cam, plastik ve pillerin çöp olmadığını, geri dönüşüme kazandırılması gerektiğini ve bu nasıl yapacağını bir an önce öğrenmesi gereken yaklaşık yüzde 50’lik bir kitle tespit etmiş olduk. Çevre için harekete geçmek geleceğimiz açısından bu kadar kritik ve aslında bir bu kadar da mümkünken karşılaştığımız bu tablo bizi derinden etkiledi. Bu doğrultuda İzmir Sınavlı öğrenciler olarak bir manifesto hazırladık. Evlerimizden, okullarımızdan ve yakın çevremizden başlayarak bu manifestoda yer alan maddelerin yakın takipçisi ve denetçisi olacağız.
- Eşyalarımızı geri dönüşüme ve ileri dönüşüme kazandırırız.
1.1 Plastik, karton, cam gibi geri dönüştürülebilir atıklar çöp değildir. Dolayısıyla çöpe değil geri dönüşüm kutusuna atarız.
1.2 Atık pilleri atık pil kutusuna, atık yağları atık yağ kumbaralarına atarız.
1.3 Eski eşyalarımızı ileri dönüşümle değerlendirir, artık kullanmak istemediğimizde ise çöpe atmak yerine bağışlar ya da satarız. - Suyu tasarruflu kullanırız.
2.1 Dişlerimizi fırçalarken, ellerimizi yıkarken suyu boşa akıtmayız.
2.2 Sifonu gereksiz yere çekmeyiz. Tasarruflu sifon kullanırız.
2.3 Damlatan musluklarımızı derhal onarırız.
2.4 Çamaşır / bulaşık makinelerini tam dolduğunda çalıştırırız.
2.5 Meyve ve sebzeleri bir kapta beklettikten sonra yıkayarak su tasarrufu sağlarız.
2.6 Duşa girmek için suyun ısınmasını beklerken boşa akmasına izin vermeyiz. Bir kovada biriktirerek temizlik için kullanırız.
2.7 Suyla araba yıkamayız; buharlı ya da basınçlı temizlik sistemlerini tercih ederiz. - Elektriği tasarruflu kullanırız.
3.1 Kullanmadığımız zamanlarda elektrikli aletleri kapattıktan sonra fişten de çekeriz.
3.2 Işıkları gereksiz yere yakmaz, çıktığımız mekânın ışıklarını söndürürüz.
3.3 Klimaları gereksiz yere çalıştırmaz, çıktığımız mekânın klimasını kapatırız.
3.4 Asansör yerine merdivenleri tercih ederiz. - Kâğıdı tasarruflu kullanırız.
4.1 Gereksiz yere çıktı almayız.
4.2 Tuvalet kâğıdı ve kâğıt havluları ihtiyacımızdan fazla kullanmayız.
4.3 Kâğıt faturalar yerine e-faturaları tercih ederiz.
4.4 Bir yüzü kullanılmış kâğıtların diğer yüzünü de kullanırız. - Plastik kullanımından kaçınırız.
5.1 Plastik poşet yerine bez ya da karton çanta kullanırız.
5.2 Tek kullanımlık plastik şişelerdeki suları satın almayıp yanımızda matara taşırız. - Bilinçli tüketiriz.
6.1 Satın aldığımız ürünlerde çevre dostu etiketi ararız.
6.2 Satın alım yaparken istek mi ihtiyaç mı olduğunu sorgular, sadece gerçek ihtiyaçlarımızı satın alırız.
6.3 Doğa dostu, enerji tasarruflu ve hayvanlar üzerinde test edilmemiş ürünleri tercih ederiz.
6.4 Bir üst modeline geçmek uğruna teknolojik aletlerimiz eskimeden yenisini almayız.
Bir yanıt yazın