Paragraf hakkında ezber bozan bilgiler
YKS’nin kritik konularından paragraf hakkında ezber bozan bilgiler paylaşacağım.
Selamlar YKS savaşçıları!
Paragraf önemli biliyorsunuz sınavda. Paragraf hakkında birkaç kritik bilgi paylaşmak istiyorum sizinle. Önce, paragrafın sınavdaki yerini belirleyelim. Sınav anlam ağırlıklı biliyorsunuz ve anlam sorularının yoğunluğu paragraf üzerine. Paragrafa özel bir zaman ayırmak gerek, kritik bilgileri iyi bilmek gerek. Paragrafla sizin algılama, yorumlama gücünüz, daha da önemlisi temel birikiminiz ölçülüyor. Üniversitede okumak için uygun musunuz değil misiniz; bunun belirlendiği yer aslında paragraf.
Bir kere paragrafa bodoslama dalamazsınız. Ne demek istiyorum bununla? Önce ana düşünce paragrafı çözmelisiniz; en az bir ay. Göz, koordinasyon, bellek önce ana düşünceyi algılamaya başlamalı daha sonra diğer soru tiplerine geçmelisiniz. Paragraf soru kökü yüzlerce. 300’e yakın paragraf soru kökü var; fakat hepsi temelde beş soru demek. Paragrafın ya konusu ya ana düşüncesi ya yardımcı düşüncesi ya anlatım biçimleri ya da yapısı sorulur. Paragrafı okuduktan sonra hangi başlığın altına girdiği konusunda beyninizi sadeleştirmek durumundasınız. Paragraf ya karşı çıkar ya önerir ya savunur bu üslubu bilmek durumundasınız. Paragrafın giriş-gelişme-sonuç bölümü vardır eğer okuduğunuz paragraf giriş-gelişme-sonuç bölümü taşımıyorsa tekniğe uygun hazırlanmamıştır o soruyu geçin. Önce paragrafı okumalı sonra soru kökünü okumalısınız. Paragrafta ilerledikten sonra önce soru kökünü sonra paragrafı okuyabilirsiniz. Olumsuzlamalara, alaylara, tavizlere çok dikkat etmelisiniz. İronik cümlelerle karşılaşacaksınız bunun için dil bilgisine hakim olmanız gerek dil bilgisini çok iyi bilmeden paragrafı sığ bir bakışla çözersiniz sevgili arkadaşlar.
Seçeneklerde iddialı sözcüklere dikkat etmelisiniz en, daha, pek gibi sözcükler tehlikelidir, önemli çeldiricidir. Paragrafı tam olarak anlamadan seçeneklere geçmemelisiniz sevgili gençler. Matematikteki gibi seçenekten ilerleme şansı paragrafta; aslında Türkçe’nin genelinde yoktur. Yazım kuralları paragraflarda eksiksiz uygulanır. Yazım kurallarına göre paragrafı okumaya alışmalısınız. Bazen paragrafı tekrar tekrar okursunuz fakat konsantre olamazsınız. Birkaç soru geçin, dört – beş soru sonra geri döndüğünüzde paragrafı çok net algıladığınızı görürsünüz. İnatlaşmayın demek istiyorum.
Anlatım biçimleri paragrafın üslubudur sevgili arkadaşlar. Bu söyleyeceğim size ilginç gelecek, açıklayıcı anlatımla yazılmış bir paragrafın doğru yanıtı tartışmacı anlatım olamaz. Hani diyorsunuz ya “İki seçenek arasında kaldım.”… İşte onlardan biri. Yine iki seçenek arasında kaldığınızda paragrafı basitleştirin. Kendi kendinize “Bu paragraftan nasıl bir sonuç çıkarabilirim?” gibi basit sorular sorun. Yine iki seçenek arasında kaldığınızda, bu favorimdir benim, kendi kendinize şunu sorun: “Bunu anlatmak isteseydi böyle mi anlatırdı?”. Bunu dedikten sonra hızlıca paragrafa bir daha göz atın. Yalınlık, duruluk, açıklık gibi anlatım özelliklerini sanatsal terimler oldukları için çok iyi bilmek durumundasınız. Deneme, makale, eleştiri türlerinin temel özelliklerini; paragrafın bunlardan hangisi ile yazıldığını çok iyi bilmek zorundasınız.
Edebi akımları, Fransız devriminden bugüne gelen klasisizm, romantizm, realizm, naturalizm, sembolizm gibi akımların temel özelliklerini çok iyi bilmek zorundasınız.
Paragrafta ana düşünce dört farklı biçimde sunulur. Ya giriştedir ya sonuçtadır çok nadir gelişme bölümünde olabilir ya da anahtar cümle yoktur kendi cümlelerinizle oluşturursunuz. Sakın birinci cümleyi okudum, sonuncu cümleyi okudum gibi kısa yollara meyil etmeyin; zira ters köşe olursunuz.
Seçeneği anlamak istediğiniz gibi anlamadığınızdan emin olun. Cümleyi gerçekten anladığınızdan emin olun. Bilimsel makaleler okuyun ama nano-teknoloji gibi, yapay zeka gibi geleceğin bilimi ile ilgili konuları okuyun. Biyoloji öğretmenine rica edip “Ben paragraf sorusu yazacağım.” diye paragraf yazılmaz. Yeni bir başlık biliyorsunuz bilimsel konular.
Umarım size bir bakış kazandırabilmişimdir. Daha derinliğini makalemde okuyabilirsiniz. Hoşça kalın.
